Türkiye’den örnek bir ekonomik model: Yaşam hakkı sistemi

Kırşehirli ekonomist Yakup Türkal, düzenlediği basın toplantısında hem iktidarın hem de muhalefetin ekonomi politikalarını eleştirerek, “Bir Türk vatandaşı ekmek kuyruğunda bekliyorsa, hepimizin vicdanı sızlar” ifadeleriyle mevcut sistemi sorguladı. Türkal, çözüm olarak kendi geliştirdiği “Ekonomide Yaşam Hakkı Modeli”ni kamuoyuna sundu. “KAPİTALİZM ÇÖKMEK ÜZERE, DÜNYA YENİ MODELE AÇ” Türkal, sosyalizmin tarih sahnesinden çekildiğini, kapitalizmin ise çöküş sürecine girdiğini belirtti. Bu modelin Türkiye’den doğarak tüm gelişmekte olan ülkelere örnek olabileceğini savunan Türkal, “Ekonomik uçurumları tersine çeviriyoruz” dedi. Modelin, sömürülen veya ticari hacmi sınırlı ülkelerde yeniden denge kurulmasına katkı sağlayacağını aktardı. YÜZDE 1’LİK KESİNTİYLE HERKESE GELİR Modelin temelinde, her türlü finansal işlem ve harcamadan alınacak %1’lik kesintiyle oluşturulacak merkezi bir havuz bulunuyor. Bu fonda biriken tutar, her vatandaşa eşit şekilde dağıtılacak. Sistemin detayları şu şekilde açıklandı: Her bireye aylık yaklaşık 2.080 TL’lik yaşam desteği Çocuklara 1.000 TL, gençlere sanat ve spor için 1.000 TL Temel gıdaya 2.000 TL, elektrik için 400 TL, su 300 TL, doğalgaz 900 TL 4 kişilik aileye 720 TL ekmek yardımı + 1.000 TL destek Paralar “Vatandaş Kart” ile harcanacak, biriktirilemeyecek. Ay sonunda sıfırlanarak piyasada sürekli dolaşımı sağlanacak. Böylece enflasyona neden olmadan talep desteklenecek. ŞART: SUÇA KARIŞMAMA VE HUKUKA BAĞLILIK Modelin uygulanabilmesi için bireylerin hukuk içinde kalması ve suça karışmamış olması temel şart olarak tanımlanıyor. Bu sistemle sosyal yardım değil, anayasal bir yaşam hakkı mekanizması oluşturuluyor. ENFLASYONA VE FAİZE FARKLI BİR BAKIŞ Türkal, enflasyon ve faiz politikalarına yönelik eleştirilerini de dile getirerek “Döviz kontrolü için faiz artışı artık çözüm değil, bu kısır döngüden çıkmalıyız” dedi. Devletin Kamu İktisadi Teşebbüsleri (KİT) aracılığıyla doğrudan üretime yönelmesi gerektiğini vurguladı. “Devlet kontrolünde ama müdahalesiz bir fonla sistem yürütülecek. Bu model asgari ücretliler ve emekliler için umut olacaktır” diyerek sistemin hedef kitlesini de açıkladı. 23 HAZİRAN’DA ODTÜ’DE AÇIKLANACAK Modelin tam matematiksel altyapısı, uygulanabilirliği ve simülasyonları, 23 Haziran 2025’te ODTÜ’de düzenlenecek kapsamlı ekonomi konferansında kamuoyuyla paylaşılacak.