Bilim dünyası şaşkın: Fosil galaksilerin en nadiri ortaya çıktı

Astronomi dünyası, evrenin oluşumuna ışık tutabilecek çarpıcı bir keşifle sarsıldı. ‘KiDS J0842+0059’ adı verilen galaksi, yaklaşık 3 milyar ışık yılı uzaklıkta yer alıyor ve tam 7 milyar yıldır neredeyse hiç değişmeden varlığını sürdürüyor. Bilim insanları bu yapıyı, “fosil galaksi” olarak tanımlıyor. Bu tür galaksiler, erken evrende oluşup yıldız üretimlerini tamamladıktan sonra başka galaksilerle birleşmeden, izole bir şekilde kalıyor. Böylece evrenin ilk dönemlerine ait koşulları “donmuş” biçimde barındırıyorlar. YILDIZLARIN YÜZDE 99,5’İ ERKEN DÖNEMDE OLUŞMUŞ Araştırma ekibine göre, ‘KiDS J0842+0059’ galaksisindeki yıldızların %99,5’i, evrenin henüz genç olduğu bir dönemde doğmuş. Günümüzdeyse galakside yeni yıldız oluşumu neredeyse tamamen durmuş durumda. İçerdiği yıldızların büyük bölümü Güneş benzeri, milyarlarca yıldızdan oluşan bir yıldız denizi. İLK İZ 2018’DE, KESİN GÖZLEM 2024’TE Galaksinin ilk izine 2018 yılında, Şili’deki VLT (Very Large Telescope) ile ulaşıldı. Ancak detaylı ve yüksek çözünürlüklü gözlemler, ABD’deki Büyük Binoküler Teleskop (LBT) sayesinde 2024’te mümkün oldu. Araştırmanın önde gelen isimlerinden Dr. Chiara Spiniello, bu tür galaksilerin evrende milyonda bir oranında görüldüğünü belirtiyor. FOSİL GALAKSİLER, EVRENİN SIRLARINI AÇIKLAYABİLİR Fosil galaksiler, evrenin nasıl evrimleştiğini anlamak için eşsiz birer fırsat sunuyor. Normalde galaksiler iki aşamada büyüyor: İlk aşamada yoğun ve hızlı yıldız oluşumu, İkinci aşamada ise diğer galaksilerle birleşerek genişleme. Ancak fosil galaksiler bu ikinci evreyi geçirmeden sabit kalan nadir yapılar. Bu sayede evrenin ilk dönemlerine dair izler taşıyorlar. EUCLID İLE YENİ KEŞİFLER BEKLENİYOR Avrupa Uzay Ajansı'nın 2023 yılında fırlattığı Euclid Teleskobu, karanlık madde ve karanlık enerjinin yanı sıra fosil galaksilerin daha kolay tespit edilmesini de sağlayacak. Bilim insanları, Euclid sayesinde daha fazla fosil galaksinin keşfedileceğini düşünüyor.