Hayatları sosyal medya olmuş... Sabah gözünü açmadan story, gece uyumadan önce son bir "kim ne yapmış" seansı... Bir beğeni için 10 takla atıyorlar; Filtreyle doğmuş, emojilerle büyümüş, algoritmayla yürümeye başlamış bu tayfa… Ama durun, daha bitmedi… Bir de röntgenciler var iyi mi? Özellikle Facebook denen dijital mezarlıkta kümelenmişler. Hani o hiçbir şey paylaşmaz ama her şeyi izler tipler. Story'ni ilk o izler, ama “like” bile atmaz... Adeta dijital pencereden bakan mahalle teyzesinin torunu! "Merhaba, iyi akşamlar" yazarsan yüzlerce beğeni. Ama iki kelime düşünce, biraz üretim, biraz emek? Tıssss... Hiçbir şey yok. Bir sessizlik. Bir görmezden gelinmişlik. O sırada story izlenmeleri 487 kişi ama etkileşim 4! Yani? İzleniyorsun şekerim. Ama takdir edilmiyorsun. Sonra o paylaşımı siliyorsun diye dertlenenler var: "Neden sildin? Çok güzeldi." Ee be güzel kardeşim, güzelse niye dokunmadın? Niye beğenmedin? Niye destek olmadın? Çünkü bu dünya, üreteni değil tüketeni ödüllendiriyor. Emeği değil dedikoduyu seviyor. Faydayı değil drama'yı beğeniyor. Hayatlar sosyal medya olmuş... Yorumla, beğeniyle, mention’la açık arttırma başlasın! Mezatla yükselen bir değer yok burada, Çöplüğe dönen bir timeline var. Ve ben? Benim buna ihtiyacım yok. Ben alkışla yaşamıyorum, Like'la beslenmiyorum. Ben fikrimi üretirim, silerim, yakarım, yeniden yaparım. Birilerinin story’sinde yaşamak yerine, kendi sahnemi kurarım.   SOSYAL MEDYA YARATIKLARI: TÜRLERİ, BELİRTİLERİ VE ANALİZİ Sosyal medya... Bir zamanlar insanların sosyalleşme alanıydı, artık bir hayat biçimi, bir vitrin, bir mezat yeri, bir ego arenası. Ama herkes aynı değil. Bu dijital kainatta herkesin bir türü var. Buyurun efendim, sosyal medya kullanıcıları kataloğuna hoş geldiniz. 1. RÖNTGENCİLER (Stalkçular) – “İzler ama belli etmez” Hiçbir şey paylaşmazlar. Story'ni ilk onlar izler. Beğeni atmaz, yorum yazmaz ama ekran görüntüsü arşivleri dopdolu. Kiminle nerede ne zaman oturduğunu senden daha iyi bilir. Sen sildiğinde fark eder: “Hani bir post vardı silmişsin…” Vay arkadaş... FBI mısın, SGK müfettişi misin? Amaç nedir? Analiz: Bunlar gerçek hayatta da balkon gözcüsüdür. Kimin kimle geldiğini yedi mahalleye yayar ama kimseyle yüz göz olmaz. Pasif agresif dijital mahlûklar. 2. BEĞENİ DİLENENLER – “Lütfen bir kalp bırakır mısınız?” Her sabah: “Günaydın canlar” Her akşam: “Bugün de bitti şükür” Bir kedi, bir çay, bir battaniye. Altında 137 yorum: “Canımmm”, “Sana da güzel akşamlar”, “Çok güzelsin be gülüm” Ama üretken, yaratıcı, bilgilendirici bir şey paylaşan biri? 1 beğeni, 0 yorum, 3 stalk. Analiz: Sosyal medya bu tayfaya kucak açmış. Alkış bağımlısı bu insanlar, sadece etkileşimle kendini var hissediyor. Bir gün beğeni almazsa panik atak geçirir. 3. HAYATINI SERİYE BAĞLAYANLAR – “Yedim-içtim-gittim” Sabah kahvesi, öğle yemeği, akşam rakısı, gece yürüyüşü. Dört story atmamışsa o gün yaşanmamış sayılır. Yemek soğur ama paylaşım gecikmez. Manzara çekilmeden izlenmez. “Bu anı yaşa” mottosu: “Bu anı paylaş” olmuştur. Analiz: Gerçeklik algısı bozulmuş durumda. Hayatını yaşamak yerine, yaşamayı gösterme çabasına girmiş. Anı yaşamaktan çok anı paketleyip servis etme telaşı var. 4. FİKİR SÖMÜRENLER – “Güzelmiş paylaşıyım ama kaynak göstermeyim” Orijinal içerik yok ama sürekli paylaşım yapar. Aforizma, tweet, karikatür, yorum... Ama altına kaynak asla yazmaz. Sanki her söz ona ait. “Ben de böyle düşünüyorum” replikleriyle yürür. Analiz: Bunlar dijital korsanlar. Kendileri üretmez ama başkasının emeğiyle takdir toplarlar. Ego tokat manyağı yapılması gereken bir türdür. 5. ETKİLEŞİM AJANLARI – “Çekilişe katıldınız mııı?” Sürekli bir kampanya, çekiliş, duyuru. “Bu sayfayı takip et, 3 arkadaşını etiketle, hikayeye ekle” Tam bir beğeni ve yorum inşaatçısı. Ama içeriğin kendisi mi? Çöp... Analiz: Sosyal medya onlar için dijital bir pazaryeri. İçerikten çok trafik önemlidir. Kalite değil, kalabalık peşindedirler. 6. DİJİTAL FİLOZOFLAR – “Bugün de düşündüm…” Her gün derin anlamlar, metaforlar, evrene mesajlar. “Hayat bir nefestir, alamasan boğulursun.” “Sana gelmezler, senin frekansına çıkamazlar.” Story’de sürekli yazı, fonda loş bir müzik. Analiz: Bunlar hayatı çözmüş gibi görünür ama genelde kendi çözümsüzlüklerinin vitrinine çalışır. Duygusal manipülasyon ustasıdırlar. 7. KENDİNİ İZLEYENLER – “Story’ye bakanlara bakanlar” En çok kendi story’sine kim bakmış ona bakar. “O da görmüş mü?” Görmemişse küser, görmüşse tribe girer. Kendi story’sini 12 kez izler. Dijital aynaya bakan narsist versiyonudur. Analiz: İlgi bağımlısı, onay bağımlısı, görünür olma takıntılı. Sosyal medya değil, sosyal monolog peşindedir. VE BEN? Ben bunların hiçbiri değilim. Ben röntgencilikle beslenmem, Ben kalp dilenmem, Ben story'den değil, satırdan konuşurum. Silince "neden sildin" diye soranlara cevabım basit: “Çünkü siz değerini bilmediniz.” Ben yazıp geçerim. Görene selam, Görmeyene kelam gerekmez.